ภาษาเหนือหรือกำเมือง มีเอกลักษณ์และสเน่ห์เฉพาะตัว หากรู้ศัพท์เบื้องต้นไว้ การท่องเที่ยวและการพูดคุยกับชุมชนจะสนุกขึ้นอีกมาก
โดยภาษาเหนือในแต่ละพื้นที่นั้นก็จะมีการใช้คำ สำเนียง การออกเสียงที่แตกต่างกันไปบ้างเล็กน้อย แต่คนเหนือส่วนใหญ่จะเข้าใจความหมายแน่นอน ลองฝึกดูกันครับ
1. อ้าย, ปี้
พี่ชาย พี่สาว เป็นคำเรียกที่เราจะได้ยินบ่อยจากเจ้าถิ่น เป็นคำทั่วไปที่ใช้เรียกอย่างสุภาพประมาณว่า พี่ครับๆ
2. ป้อจาย, แม่หญิง
หมายถึงผู้ชายและผู้หญิงในภาษาเหนือ
4. สวัสดีเจ้า
คำทักทายสุดเบสิคที่มาพร้อมเสียงเนิบๆ หวานๆ สุดไพเราะที่เป็นเอกลักษณ์ แปลว่า สวัสดีค่ะ
5. หมู่เขา, หมู่เฮา, เฮาเขา
หมู่เขาในที่นี้ไม่ได้แปลว่าภูเขาหรือสถานที่อะไร แต่หมายถึงพวกเขาต่างหาก
6. ม่วน
แปลว่าสนุก มัน เอนจอยกับบางสิ่ง เช่น ขอหื้อม่วนเน้อ แปลว่า ขอให้สนุกนะ
7. วอก, ขี้จุ๊
แปลว่าโกหก ส่วนใหญ่ความหมายจะไปทางด้านลบ แต่บางบริบทก็เป็นการใช้แซวหรือพูดขำๆ ได้เช่นกัน
8. งามหลายน้อ
คำชมที่น่ารักสุดๆ หมายความว่าสวยมากๆ ใช้ได้ทั้งกับบุคคล สถานที่ หรือสิ่งของ
9. ลำ, จ๊าดลำ
ลำแปลว่าอร่อย แต่ถ้าอยากบอกว่าอร่อยมากกกกก ให้ใช้คำว่าจ๊าดลำแล้วลากเสียงยาวๆ
10. ยะ, ยะหยัง
ยะแปลว่าทำ เช่นถ้าต้องการถามว่าทำอะไรให้ใช้คำว่ายะหยัง
11. ซาว, ซาวบาท
ซาวแปลว่าตัวเลขยี่สิบ ซาวบาทหมายถึงราคายี่สิบบาทนั่นเอง
12. บะแต๋ง
เป็นคำที่เราได้ยินบ่อยจากแม่ค้าร้านอาหาร เช่น รับบะแต๋งบ่เจ้า บะแต๋งหมายถึงแตงกว่านั่นเอง
13. เผ็ดขนาด
ขนาดเป็นคำวิเศษณ์แปลว่ามาก เช่น ถ้าอยากพูดว่าเผ็ดมาก ใช้คำว่าเผ็ดขนาด
14. ตั่งซื่อไปตางหน้า
หากได้ยินคำนี้ในระหว่างการจราจรหรือเมื่อเราถามทาง ตั่งซื่อไปตางหน้าจะหมายถึงตรงไปข้างหน้านั่นเอง
15. เลิ้วซ้าย, เลิ้วขวา
หมายถึงเลี้ยวซ้ายและเลี้ยวขวา
16. อยากหื้อจ่วยอะหยังก่อ
หากเราเดินทำหน้างงๆ อาจจะได้ยินคำนี้จากเพื่อนชาวภาคเหนือของเรา หมายถึง มีอะไรให้ช่วยไหม
17. บ่าเป็นหยัง
เป็นคำตอบกลับที่แปลว่า ไม่เป็นไรหรือฉันโอเค
18. อู้ซื่อๆ
หมายถึงพูดตรงๆ แบบฉันจะพูดตรงๆ เลยนะ
19. ปอแล้ว
หมายความว่าพอแล้ว หากเราซัดเครื่องดื่มในผับมากเกินไป เพื่อนอาจจะเริ่มเตือนเราด้วยคำนี้
20. แม่นแล้ว, ใจ่แล้ว
หมายถึงใช่แล้ว ถูกต้องแล้ว ถูกต้องนะคร้าบ
